Ιστορία αναλογικής φωτογραφίας

Η φωτογραφία είναι από τις πιο
πρόσφατες "γλώσσες επικοινωνίας" του ανθρώπου. Πράγματι, η πρώτη
φωτογραφία στον κόσμο χρονολογείται από το 1826 (Nicephore Niepce),
όμως η ιστορία της ξεκινάει από πολύ παλαιότερα. Κατά πολλούς ο
Αριστοτέλης και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν κάνει τις πρώτες
παρατηρήσεις, στις οποίες στηρίχτηκε - πολλούς αιώνες αργότερα - η
κατασκευή της "camera obscura" (σκοτεινό δωμάτιο στα λατινικά), που
θεωρείται και η πρώτη, υποτυπώδης μορφή φωτογραφικής μηχανής.
Η "camera obscura" δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα φωτοστεγανό
δωμάτιο ή ένα κουτί που έχει στη μία πλαϊνή πλευρά του μια πολύ μικρή
τρύπα. Οι ακτίνες του φωτός περνούν μέσα από τη μικρή τρύπα και, επειδή
ταξιδεύουν σε ευθεία γραμμή, σχηματίζουν στην απέναντι πλευρά μια
αντεστραμμένη (ανάποδη) εικόνα των αντικειμένων που βρίσκονται έξω από
το δωμάτιο ή το κουτί.
Στα επόμενα χρόνια (από τα μέσα του 15ου αιώνα) έγιναν πολλές
παρεμβάσεις και βελτιώσεις στην camera στην τρύπα εισόδου του φωτός,
προσθήκη φακού και διαφράγματος (ο έλεγχος της ποσότητας του φωτός
εξασφάλιζε καλύτερη εστίαση - νετάρισμα - της εικόνας), προσθήκη
καθρέφτη πίσω από το φακό υπό γωνία 45ο (πρόγονος των σύγχρονων ρεφλέξ
μηχανών).
Φτάνουμε, έτσι, στη στιγμή που άρχισαν οι προσπάθειες για μόνιμη
αποτύπωση της εικόνας της camera obscura σε κάποια φωτοευαίσθητη
επιφάνεια. Από τότε (αρχές του προηγούμενου αιώνα) έως τις μέρες μας η
τεχνολογική εξέλιξη της φωτογραφίας ακολουθεί την πρόοδο που
συντελείται στις άλλες επιστήμες (κυρίως στη φυσική και στη χημεία).
Όλες οι προσπάθειες βελτιώσεων αφορούν τα φιλμ και τις φωτογραφικές
μηχανές που τα χρησιμοποιούν, και μπορούμε να πούμε ότι
επικεντρώνονται στα εξής σημεία:
καλύτερη ποιότητα εικόνας (απόδοση τόνων και χρωμάτων).
μικρότεροι χρόνοι έκθεσης στο φως (πιο "γρήγορη" φωτογράφηση).
μικρότερες και ελαφρύτερες φωτογραφικές μηχανές, που παρέχουν όσο γίνεται περισσότερες ευκολίες στο χρήστη τους.

Για να καταλάβουμε καλύτερα την τεράστια εξέλιξη που
έχει παρατηρηθεί στη διάρκεια αυτών των δύο αιώνων στο χώρο της
φωτογραφίας, αρκεί να αναφέρουμε το εξής: η πρώτη φωτογραφία στον
κόσμο τραβήχτηκε με μια φωτογραφική μηχανή που ζύγιζε γύρω στα 20 κιλά,
και χρειάστηκαν 8, περίπου, ώρες για να αποτυπωθεί. Μια φωτογραφία στις
μέρες μας χρειάζεται, για να πραγματοποιηθεί, εκατοστά ή χιλιοστά του
δευτερολέπτου, η λήψη γίνεται με μια φωτογραφική μηχανή που
ζυγίζει περίπου 300gr και έχει ασύγκριτα καλύτερη ποιότητα (ευκρίνεια)!
Έχουμε, λοιπόν, τεράστια πρόοδο στο χώρο της τεχνολογίας της
φωτογραφίας, και αξίζει να σταθούμε σε μερικές σημαντικές χρονολογίες
και πρόσωπα, που βοήθησαν αποφασιστικά στη διαδρομή αυτή:
Ο Γάλλος Nicephore Niepce αποτύπωσε την εικόνα της camera obscura
χρησιμοποιώντας χλωριούχο άργυρο, δεν κατάφερε όμως να τη "στερεώσει"
(σταθεροποιήσει). Η εικόνα που σχημάτιζε με αυτό τον τρόπο ήταν
αρνητική, κάτι που είχε οπωσδήποτε τεράστια σημασία. Ο ίδιος όμως δεν
το κατάλαβε και πικραμένος αναζήτησε άλλες λύσεις. Έτσι,
χρησιμοποιώντας ένα παράγωγο της ασφάλτου, κατάφερε να αποτυπώσει
απευθείας σε θετικό την πρώτη φωτογραφία της ιστορίας, το 1826: ήταν οι
στέγες των σπιτιών που έβλεπε από το παράθυρο του. Ο ίδιος ονόμασε την
τεχνική του "ηλιογραφία".
Ο Louis Daguerre, την ίδια περίπου εποχή, στο Παρίσι, αρχικά σε
συνεργασία με τον Niepce και αργότερα μόνος του, εξέλιξε τη δική του
τεχνική για την αποτύπωση της εικόνας της camera obscura. Τοποθέτησε
φωτοευαίσθητο υλικό (Ιωδιούχο Άργυρο) πάνω σε γυαλισμένες πλάκες
χαλκού, με αποτέλεσμα να βγουν θετικές εικόνες πολύ μεγάλης ευκρίνειας
σε μοναδικά αντίγραφα.
Ο ίδιος μάλιστα κατασκεύασε και τις πρώτες μηχανές σε κιτ, που
περιείχαν, δηλαδή, και τα αναγκαία για την επεξεργασία της εικόνας, με
αποτέλεσμα να αρχίσει η εξάπλωση της τέχνης της φωτογραφίας, που ήταν
προνόμιο των πλούσιων Γάλλων φυσικά, μιας και το κόστος ήταν ακόμα πολύ
υψηλό (κυρίως λόγω της μοναδικότητας κάθε δαγγεροτυπίας). Το 1839
γίνεται στη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών η επίσημη ανακοίνωση της
εφεύρεσης με το όνομα νταγκεροτυπία.