Ο σχηματισμός της εικόνας

Το φως αποτελεί την «πρώτη ύλη» για το σχηματισμό της φωτογραφικής εικόνας. Το φως είναι ενέργεια η οποία εκπέμπεται με τη μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από κάθε αυτόφωτη πηγή (ήλιος, αστέρια, λάμπες, κεριά κλπ). Τα υπόλοιπα σώματα – ετερόφωτα αντικείμενα – δέχονται την φωτεινή ακτινοβολία (από τα αυτόφωτα) μέρος της οποίας απορροφούν, ενώ ανακλούν την υπόλοιπη.
Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία γίνεται αντιληπτή μέσω της όρασης όταν κυμαίνεται μεταξύ 400 και 700nm. Η φασματική αυτή ζώνη είναι αυτή που θα μας απασχολήσει κατά τη διάρκεια του φωτογραφικού μας ενδιαφέροντος. Η ζώνη μεταξύ 400 και 700nm λέγεται ορατό φάσμα φωτός. Στο ορατό φάσμα φωτός εμφανίζονται διαδοχικά (από τις μικρότερες προς τις μεγαλύτερες συχνότητες) το ιώδες, το μπλε, το πράσινο, το κίτρινο και το κόκκινο χρώμα.
Ένα αντικείμενο λοιπόν χρωστά το χρώμα του χάρη ακριβώς σε αυτή την ιδιότητα του να απορροφά ένα μέρος της ακτινοβολίας και να ανακλά ακτινοβολίες συγκεκριμένης συχνότητας. Για παράδειγμα ένα κόκκινο αντικείμενο απορροφά όλη τη φωτεινή ακτινοβολία ανακλώντας όμως ακτινοβολίες κοντά στα 700nm που τις αντιλαμβανόμαστε ως κόκκινο χρώμα. Τα μαύρα αντικείμενα είναι αυτά που απορροφούν όλη την φωτεινή ακτινοβολία και δεν ανακλούν τίποτα σε αντίθεση με τα άσπρα αντικείμενα που ανακλούν όλη την φωτεινή ακτινοβολία, όλες τις συχνότητες οι οποίες συντεθειμένες δίνουν λευκό φως.
Αναφέραμε τα απαραίτητα περί ανακλάσεως του φωτός. Τι κατεύθυνση έχουν όμως αυτές οι φωτεινές ακτίνες όταν ανακλώνται από τα διάφορα αντικείμενα. Οι φωτεινές ακτίνες ανακλώνται προς διάφορες κατευθύνσεις σε βαθμό που να μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η μελέτη της κατεύθυνσης του ανακλώμενου φωτός θα αποτελούσε για μας πρόβλημα «χαοτικό» και σίγουρα αδιάφορο επίλυσης.
Για να αντιληφθούμε (να δούμε) αυτό που πραγματικά βλέπουμε πρέπει να τακτοποιήσουμε με κάποιο τρόπο αυτό το «χάος» των ανακλώμενων ακτινών που φτάνουν σε μας από τα διάφορα αντικείμενα. Την δουλειά αυτή κάνει το μάτι μας, και πιο συγκεκριμένα ο φακός του, ο οποίος συγκεντρώνει αυτές τις ακτινοβολίες και τις στέλνει δομημένα πλέον στα αισθητήρια όργανα του ματιού τα οποία επικοινωνούν με τον εγκέφαλο μας και κάπως έτσι έχουμε την οπτική αντίληψη των πραγμάτων που μας περιβάλλουν.
Ήρθε η ώρα όμως να προσεγγίσουμε το θέμα λίγο πιο φωτογραφικά. Το ρόλο του φακού του ματιού έρχεται να παίξει ο φακός της φωτογραφικής μηχανής. Ο φακός είναι υπεύθυνος για αυτό το ξεκαθάρισμα των ακτινών που ανακλούν τα διάφορα σώματα. Συγκεντρώνει τις ακτινοβολίες που θα σχηματίσουν το είδωλο του αντικειμένου που φωτογραφίζουμε. Όλα αυτά βέβαια βασίζονται σε διάφορα φαινόμενα οπτικής με τα οποία όμως δεν είναι απαραίτητο να ασχοληθούμε. Φυσικά περισσότερα πράγματα για τους φακούς θα αναλυθούν σε επόμενο κεφάλαιο.
Ο φακός σχηματίζει το είδωλο του αντικειμένου που φωτογραφίζουμε. Που όμως αυτό θα αποτυπωθεί; Εδώ θα εισάγουμε έναν ακόμη δημοφιλή φωτογραφικό όρο που δεν είναι άλλος από το γνωστό μας φιλμ. Πολύ συνοπτικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι οι φωτεινές ακτίνες έρχονται, ο φακός τις τακτοποιεί και τις ρίχνει πάνω στο φιλμ. Αυτό έχει την ιδιότητα να ερεθίζεται, να αντιδρά στις φωτεινές ακτίνες που πέφτουν πάνω του και να σχηματίζει το είδωλο του φωτογραφιζόμενου αντικειμένου.